Λίγα λόγια για τη σημασία των Χριστουγέννων.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ είναι το μήνυμα των ημερών. Λίγες φορές στην ιστορία ακούστηκε  ένα  τόσο ανατρεπτικό και απελευθερωτικό μήνυμα που φέρνει κυριολεκτικά τα πάνω κάτω: ο άνθρωπος γεννά τον Θεό μέσα στην ιστορία και ο Θεός σαρκώνεται, ταπεινώνεται και προσλαμβάνει την ανθρώπινη ύπαρξη στην ολότητα της  για να  δώσει νόημα στη ζωή και να απαντήσει στο μυστήριο του θανάτου.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ και το μήνυμα  είναι  ξεκάθαρο  χωρίς να σηκώνει άλλες ερμηνείες. Ο Θεός έρχεται στο κόσμο χωρίς διαμεσολαβητές ,γίνεται άνθρωπος για να γίνει ο άνθρωπος Θεός , ένας Θεός   κατά χάριν, από τη στιγμή που   θα αρχίσει να βλέπει  στο πρόσωπου του άλλου, του οποιουδήποτε άλλου την εικόνα του ίδιου του Θεού.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ στο πιο ταπεινό και φτωχικό μέρος  για να κάνει την ταπεινότητα οδοδείκτη στη ζωή μας και  να μιλήσει για την αξιοπρέπεια των φτωχών και των ταπεινών τους οποίους εμπιστεύεται και  επιλέγει να ακούσουν πρώτοι αυτοί, οι βοσκοί,  το μήνυμα της ειρήνης και της ελπίδας και έτσι να μπουν στο κάδρο της ιστορίας, αυτή τη φορά ως πρωταγωνιστές, ως αγγελιοφόροι της μεγάλης είδησης.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ και ξένοι, αλλοεθνείς και αλλόθρησκοι ,οι μάγοι, διακρίνουν το μήνυμα και εμπιστεύονται την Αλήθεια χωρίς να την διαπραγματευτούν με την πολιτική  εξουσία. Αφήνουν τα δώρα τους και δεν ζητούν ανταλλάγματα από την εξουσία, μια εξουσία που θυσιάζει τα πάντα στο βωμό του συμφέροντος και των πολιτικών και οικονομικών επιδιώξεων.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ και τα  πρώτα θύματα των παράλογων πολιτικών αποφάσεων και σχεδίων είναι τα παιδιά, τα οποία κακοποιούνται, θανατώνονται, πνίγονται προκειμένου να διασφαλιστούν τα συμφέροντα της εκάστοτε παράλογης εξουσίας.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ και πριν ακόμα περπατήσει  βαδίζει το δρόμο της ξενιτιάς, πριν ακόμα γνωρίσει τη ζωή γνωρίζει την προσφυγιά, για να γίνει ο Θεός  μας πρόσφυγας, τονίζοντας με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι στα πρόσωπα των ξένων, των  προσφύγων και των αναγκεμένων συνανθρώπων μας βλέπουμε το πρόσωπο Του.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ σε μια φάτνη, σε μια σκηνή, σε έναν προσφυγικό καταυλισμό, κάθε χρόνο ,κάθε ημέρα, κάθε στιγμή , και το μήνυμα είναι ηχηρό και ξεκάθαρο ,αρκεί να μην έχουμε χτίσει φράκτες, να μην έχουμε υψώσει τείχη στις ζωές μας, τις κοινωνίες μας ,τα σύνορα μας για να μπορέσουμε να το ακούσουμε.Με την ευχή φέτος να μπορέσουμε να το ακούσουμε το μήνυμα να σας ευχηθώ καλά Χριστούγεννα.                   

                         Ομιλία στη Χριστουγεννιάτικη γιορτή του 2^ου Γ/ΣΙΟΥ ΕΥΟΣΜΟΥ.

                                                       Καϊμασίδης  Δημήτρης

ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ

Το ψηφιακό διδακτικό σενάριο μου για την εικονομαχία από την ψηφιακή πλατφόρμα Αίσωπος:

http://aesop.iep.edu.gr/node/17208

Η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας

Η ορθόδοξη παράδοση στη ζωή του σχολείου

Ο Θεός μου ο πρόσφυγας

Ένα εξαιρετικό Βίντεο για τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης!

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ

  Κύρια πηγή της ιστορίας του Ισραήλ είναι η Π.Διαθήκη.Η ιστορία του Ισραήλ ως ‘’έθνους΄΄ αρχίζει από την ΄΄ΕΞΟΔΟ΄΄(από την Αίγυπτο)και το ΣΙΝΑ.Ο,τι προηγείται της ιστορίας,δηλαδή δημιουργία του κόσμου και ανθρώπου,δοκιμασία και πτώση,Κάϊν και Άβελ,Νώε,κατακλυσμός,Βαβέλ και διασπορά αποτελεί την ιερή <<προϊστορία>>.Η μετάβαση από την προϊστορία στην ιστορία του Ισραήλ γίνεται με την κλήση του γενάρχη των Εβραίων Αβραάμ.Ο Αβραάμ κλήθηκε από το Θεό και συνομολόγησε<<διαθήκη αιώνια>>.Σύμβολο της διαθήκης αυτής ορίσθηκε από το Θεό η <<περιτομή>>.Ο Αβραάμ και οι απόγονοι του μέχρι τουλάχιστον την τρίτη γενιά παρέμειναν στην Παλαιστίνη.Αρκετά προβλήματα και κυρίως ο λιμός ανάγκασε τους Ισραηλίτες να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή στην Αίγυπτο.Τα γεγονότα της περιόδου πριν την αναχώρηση για την Αίγυπτο τοποθετούνται μεταξύ των ετών 1750-1600 π.χ.Από το 1600π.χ. μέχρι το 1200π.χ. οι Ισραηλίτες παρέμειναν στην Αίγυπτο.Εκεί γεννήθηκε ο Μωϋσής.Διασώθηκε με θαυματουργικό τρόπο και κλήθηκε από το Θεό να βγάλει το λαό του Ισραήλ από την Αίγυπτο και να τον οδηγήσει στη χώρα των πατέρων του.Με τη συγκατάθεση του Αιγύπτιου ηγεμόνα Μερνεπτά οι Ισραηλίτες με ηγέτη το Μωϋσή περνούν με θαυματουργικό τρόπο την Ερυθρά θάλασσα και κατευθύνονται προς το όρος Σινά.Εκεί συνομολογήθηκε μεταξύ Θεού και Ισραήλ η Διαθήκη (συμφωνία) και αποτέλεσε από τότε ιστορικό και θεολογικό ορόσημο για τον περιούσιο λαό του Ισραήλ.Ο Μωϋσής πήρε το Δεκάλογο και ο λαός έγινε έθνος που υποσχέθηκε να τηρήσει τη Διαθήκη.Η θρησκεία για τον Ισραήλ δεν είναι θέμα εκλογής αλλά συνέπειας,όφειλε να τη δεχτεί και να μείνει πιστός σ΄αυτήν.Ο λαός του Ισραήλ αποκτά συνείδηση της εθνικής του ενότητας και μετά από σαράντα χρόνια περιπλάνησης στην έρημο χάνει τον ηγέτη του,τον Μωϋσή ο οποίος παραδίδει  το ΄΄νόμο΄΄ του Θεού και την αρχηγία στο συνεργάτη του ,τον Ιησού του Ναυή.Με αρχηγό τον Ιησού του Ναυή,ο λαός του Ισραήλ πέρασε θαυματουργικά τον Ιορδάνη ποταμό και μπήκε στη γη της ΄΄επαγγελίας΄΄  Ακολούθησαν σκληροί αγώνες με τους γειτονικούς λαούς για να μπορέσουν τελικά να εδραιωθούν στην περιοχή και να γίνουν κύριοι της Παλαιστίνης.Ακολουθεί η περίοδος των Κριτών:1180-1040π.χ. κατά την οποία ο λαός δοκιμάζεται  από επιδρομές γειτονικών λαών αλλά σώζεται με τη βοήθεια των Κριτών.Το έτος 1040 π.χ. ο λαός απαίτησε από τον τελευταίο Κριτή Σαμουήλ την εγκαθίδρυση βασιλείας.Ο πρώτος βασιλιάς ήταν ο Σαούλ(1040-1005) και οι αγώνες του εναντίον των Φιλισταίων μεγάλωσαν την επικράτεια του Ισραήλ.               Επί Δαβίδ(1005-966π.χ.) κατακτήθηκε η Ιερουσαλήμ και το κράτος γνώρισε μέρες δόξας και ευημερίας.Ο διάδοχος  του  Δαβίδ ήταν ο Σολομώντας ο οποίος οργάνωσε την οικονομία του κράτους και στα χρόνια της βασιλείας του(966-926π.χ.) χτίστηκε ο Ναός των Ιεροσολύμων(Α΄Ναός).Πρίν από τον Ναό ο χώρος λατρείας ήταν η Σκηνή του Μαρτυρίου.Μετά τον θάνατο του Σολομώντα το ενιαίο βασίλειο διασπάται για πολιτικούς λόγους σε δύο,στο Βόρειο(Ισραήλ-10 φυλές) και στο Νότιο (Ιούδας-2 φυλές)                Μετά τη διάσπαση του ενιαίου βασιλείου εμφανίστηκαν οι Προφήτες οι οποίοι έκαναν έλεγχο στην πολιτική εξουσία αλλά  και έδιναν ελπίδα στο λαό του Ισραήλ.Με τους αγώνες τους κήρυξαν την μετάνοια αλλά και πρόσφεραν μηνύματα ελπίδας για τον ερχομό του Μεσσία.  Η ιστορία της περιόδου μετά τον Σολομώντα αρχίζει το 926π.χ. και τελειώνει για τον Ισραήλ(Βόρειο βασίλειο) με την κατάλυση του από τους Ασσύριους το 722π.χ. και για τον Ιούδα(Νότιο βασίλειο) με την κατάληψη της Ιερουσαλήμ το 586π.χ.Οι Ιουδαίοι έζησαν αιχμάλωτοι στη Βαβυλώνα από το 586 μέχρι το 538π.χ.Κατά την περίοδο αυτή γεννήθηκε η Ιουδαϊκή <<Διασπορά>> για τις θρησκευτικές ανάγκες της οποίας δημιουργήθηκαν οι <<Συναγωγές>> Η Βαβυλώνια αιχμαλωσία τερματίσθηκε όταν ο Πέρσης βασιλιάς Κύρος άφησε τους Ιουδαίους να επιστρέψουν στην Παλαιστίνη(538π.χ.)Της πρώτης αποστολής που επέστρεψε ηγήθηκε ο Ζοροβάβελ στις ενέργειες του οποίου οφείλεται η ανοικοδόμηση του Ναού των Ιεροσολύμων (Β΄Ναός).Από τα τέλη του 4^ου αιώνα π.χ. και μετέπειτα η εποχή του Μ.Αλεξάνδρου και των επιγόνων του αποτελεί σταθμό στην ιστορία του Ιουδαϊκού έθνους και της νοοτροπίας τουΆρχισε η διείσδυση του ελληνικού πνεύματος στην αρχή με ειρηνικό τρόπο,με τους  Πτολεμαίους με πιο έντονο τρόπο και με τους Σελευκίδες με βίαιο τρόπο.Εναντίον των τελευταίων εξεγέρθηκαν οι Ιουδαίοι.Η Ιουδαϊκή συντηρητική κοινότητα με τη βοήθεια των Μακκαβαίων(απογόνων του ιερέα Ματταθία) επαναστάτησε κατά των Σελευκιδών(167π.χ. και κατόρθωσε να διαφυλάξει τη θρησκευτική συνείδηση των Ιουδαίων πετυχαίνοντας τη θρησκευτική τους ελευθερία.Οι Ιουδαίοι μετά από μία περίοδο εσωτερικών αναταραχών υποτάχθηκαν τελικά στους Ρωμαίους το 63π.χ.Εβδομήντα χρόνια μετά την γέννηση του Χριστού επαναστάτησαν εναντίον των Ρωμαίων με θλιβερές γι΄αυτούς συνέπειες.Ο Ρωμαίος Τίτος κατέστρεψε το Ναό των Ιεροσολύμων(Ναός του Ηρώδη,Γ΄Ναός)και μετέφερε στη Ρώμη τα ιερά του αντικείμενα(70μ.χ.)Μετά από μία τελευταία άτυχη επανάσταση το 132μ.χ. οι Ιουδαίοι έχασαν την πολιτική τους ελευθερία και την εθνική τους εστία για να την ανακτήσουν και πάλι μετά τον Β΄παγκόσμιο πόλεμο,το 1948  με απόφαση του Ο.Η.Ε. για ίδρυση κράτους του Ισραήλ με έδρα την Παλαιστίνη.                                                                                        ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: KAΪΜΑΣΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ

                                                                                                                                                  

Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ

http://www.imth.gr/default.aspx?lang=el-GR&loc=1&page=258

Η ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

http://www.imth.gr/inst/imth/gallery/K.D/ProsRomaioys/

Θρησκευτική μεταρρύθμιση.

Θρησκευτική μεταρρύθμιση from Lambrini Koufaki

Εικονική περιήγηση στον Πανάγιο Τάφο.

Ο Πανάγιος Τάφος, γνωστός και ως Ναός της Αναστάσεως, ιερότερο προσκύνημα και το σπουδαιότερο μνημείο του Χριστιανισμού, βρίσκεται στη χριστιανική συνοικία στο δυτικό μέρος της Παλαιάς Πόλης Ιερουσαλήμ. Ως οικοδόμημα δεν ξεχωρίζει από τα γύρω σπίτια και εξωτερικό δεν έχει τίποτα το ιδιαίτερο εκτός από τους δυο τεραστίους τρούλους του που σκεπάζουν. ο μεν μεγαλύτερος τη Ροτόντα ο δε μικρότερος το Καθολικό των ορθοδόξων.

Η σημερινή εξωτερική του μορφή είναι κατασκεύασμα των Σταυροφόρων

(12ος αιώνας ), εσωτερικά όμως διατηρεί αρκετά στοιχεία από τους μεσοβυζαντινούς και πρωτοχριστιανικούς χρόνους. Ολόκληρο το Επτακάμαρο και το παρεκκλήσι της Εύρεσης του Τίμιου Σταυρού ανήκουν στην εποχή του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μονομάχου 11ος αιώνας). Η Ροτόντα εξ άλλου ( το στρογγυλό κτίριο που σκεπάζει το Τάφο του Χρίστου διατηρεί το αρχικό σχέδιο του αρχιτέκτονα της αγίας Ελένης Ζηνοβίου από το 4ο αιώνα.

Μέσα στο τεράστιο αυτό οικοδόμημα υπάρχουν πάνω από δέκα παρεκκλήσια και ιεροί προσκυνηματικοί χώροι συνδεδεμένοι όλοι με το Πάθος και την Ανάσταση του Χριστού. Μερικοί από τους προσκυνηματικούς τόπους του Ναού. οπως ο Γολγοθάς και ο Τάφος του Χριστού, έχουν Ευαγγελική, ιστορική και τοπογραφική αυθεντικότητα. Αλλοι, οπως η Αποκαθήλωση, ο τάφος του Ιωσήφ, το προσκύνημα Μη Μου Άπτου κ.α. έχουν καθορισθεί κοντά στο χώρο του Γολγοθά ως συναφή με τα Ευαγγελικά γεγονότα. Αλλοι, οπως η ταφή του κρανίου του Αδάμ εντοπίσθηκαν εκεί από συμβολική και Θεολογική συνάφεια. Αλλοι είναι αφιερωμένοι σε κάποιο γεγονός η πρόσωπο, οπως τα παρεκκλήσια του Λογγίνου και της αγίας Ελένης. Τέλος υπάρχουν και χώροι που καθιερώθηκαν μέσα στο Ναό ως συνέπεια δύσκολων πολιτικών καταστάσεων, οπως η Κολώνα του Δαρμού και το παρεκκλήσιο των Κλαπών.

Ο Ναός της Αναστάσεως είναι πανχριστιανικό μνημείο, αναγνωρίζεται ως ιερό προσκύνημα από ολα τα χριστιανικά δόγματα και αποτελεί τον απώτερο σκοπό κάθε χριστιανού προσκυνητή. Εντούτοις, μόνο τρεις Εκκλησίες: το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο, το Τάγμα των Φραγκισκανών μοναχών και το Αρμένικο Πατριαρχείο έχουν κυριαρχικά δικαιώματα στο κτίριο και στα προσκυνήματα του. Οι Κόπτες και οι Συριανοί έχουν μόνο το δικαίωμα της προσευχής, ενώ οι χριστιανοί των άλλων δογμάτων μπορούν μόνο να επισκέπτονται το Ναό ως απλοί προσκυνητές

ΚΑΝΤΕ ΕΔΩ ΕΙΚΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΟ ΤΑΦΟ

Το σχίσμα του 1054.

το σχίσμα του 1054 from Δημήτριος Σιμούδης

Λίστα εικονικών περιηγήσεων σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό.

http://fresheducation.gr/?p=3300

Η μεταβολή των συνόρων των τελευταίων 1000 χρόνων.

Watch as 1000 years of European borders change... από nickmironenko

Η διατροφή στη Βυζαντινή περίοδο και τα επιτραπέζια σκεύη

ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ

       ΟΜΙΛΙΑ          ΓΙΑ         ΤΗΝ           ΕΟΡΤΗ          ΤΩΝ       ΤΡΙΩΝ       ΙΕΡΑΡΧΩΝ

Όταν ο χριστιανισμός ξεκίνησε από την Ιουδαία για να κατακτήσει την καρδιά και το νου του αρχαίου κόσμου, στο διάβα του συνάντησε τον Ελληνισμό, ένα σπουδαίο φίλο και συνάμα επικίνδυνο συνοδοιπόρο. Η  εκστρατεία του Μεγαλέξανδρου μετέφερε τον Ελληνισμό μέχρι τα βάθη της Ασίας  ριζώνοντάς  τον βαθιά στο έδαφος της Ανατολής.  Έτσι δημιουργήθηκε ο απέραντος ελληνιστικός κόσμος όπου μια γλώσσα και μια παιδεία κυριαρχούσε. Στο περιβάλλον αυτό  εμφανίζεται μια νέα πίστη και οι πρώτοι μαθητές της λούζονται στο Φως της Πεντηκοστής και οπλίζονται με τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος για να μεταφέρουν το μήνυμα της νέας τους  πίστης.                                                                 Την εποχή εκείνη η  χριστιανική  Εκκλησία  βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα: να επιδιώξει συνεργασία ή ρήξη με τον ελληνισμό; Αν ακολουθούσε τη  δεύτερη επιλογή ,τη σύγκρουση,  δύσκολα θα μπορούσε να μεταφέρει το μήνυμα της στον κόσμο της εποχής αλλά και αν ακολουθούσε την πρώτη, φοβόταν την αλλοίωση του περιεχομένου της αλήθειας  της.   Μετά τους τρεις  πρώτους αιώνες ,όπου η ρωμαϊκή εξουσία  γέμισε  τους τόπους θανατικής καταδίκης με χριστιανούς και το χριστιανικό πάνθεο με ανώνυμους και επώνυμους αγίους,  ήρθε η αναγνώριση για τους χριστιανούς  και την εκκλησία τους. Από τον τέταρτο αιώνα οι χριστιανοί έχοντας και τη στήριξη της  εξουσίας  καλούνται  ή να εξαφανίσουν  οτιδήποτε  θύμιζε τον ελληνικό πολιτισμό και τη θρησκεία του ή να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ χριστιανικής  θρησκείας  και ελληνικής παιδείας. Το δίλημμα μεγάλο , οι προκλήσεις πολλές και το μέλλον αβέβαιο.                                                                                                                                                                                                                           Ευτυχώς για τον άνθρωπο , τις αξίες, την παιδεία  και το μέλλον του βρέθηκαν οι φωτισμένοι Πατέρες της Εκκλησίας  κυρίως του τέταρτου αιώνα που έχτισαν γερά τα θεμέλια αυτής της σχέσης ελληνισμού και χριστιανισμού. Μεταξύ αυτών είναι και οι τρεις Ιεράρχες  τους οποίους τιμούμε με τη σημερινή γιορτή. Ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος  ο θεολόγος ή  Νανζιανζηνός  και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος που έζησαν και έδρασαν τον τέταρτο αιώνα, προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες  στη συμπόρευση της ελληνικής παιδείας  με  τη χριστιανική πίστη.  Μελέτησαν  και αφομοίωσαν δημιουργικά την ελληνική παιδεία αλλά ο καθένας  είχε τον τρόπο του να εκφράσει την αγάπη και το θαυμασμό του ή τις επιδράσεις που δέχθηκε από αυτήν.                                                                                                                                                                                  Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος πρότεινε στους γονείς  να στέλνουν τα παιδιά τους στα δημόσια σχολεία από τα μοναστηριακά :<<αν  έχετε δασκάλους που μπορούν να διδάξουν στα παιδιά σας την αρετή>> έλεγε στους γονείς <<δεν μπορώ καθόλου να συνηγορήσω να τα στείλετε στο μοναστήρι. Αντίθετα θα επιμείνω να μείνουν στα δημόσια σχολεία>>. Ο Γρηγόριος φαίνεται δίγνωμος, πότε επιτίθεται  με σφοδρότητα κατά της φιλοσοφίας και πότε σου δίνει την αίσθηση ότι ξεπερνά όλους σε υμνολογία της ελληνικής παιδείας. Ο μόνος  που διατηρεί μια σταθερά ευνοϊκή στάση υπέρ της ελληνικής παιδείας  είναι  ο Μέγας Βασίλειος.                                                                                                                         Ο Βασίλειος ,στο έργο που έγραψε με τον τίτλο <<προς τους νέους και πως αυτοί θα ωφεληθούν από την ελληνική παιδεία>> σκοπό είχε να στρέψει το ενδιαφέρον των νέων προς την ελληνική παιδεία για να διδαχθούν από τα πρότυπα ηθικής συμπεριφοράς που αυτή προβάλλει. Η μελέτη της ελληνικής γραμματείας αναφέρει, αποτελεί χρήσιμη προετοιμασία για την κατανόηση του πνεύματος της Αγία Γραφής. Όπως οι   βαφείς, λέει ο Βασίλειος, δεν βάφουν τίποτε πριν το υποβάλλουν στην κατάλληλη προετοιμασία, έτσι και οι χριστιανοί  πρέπει να  προετοιμάζονται  μέσω της ελληνικής παιδείας  για να  δεχθούν την αλήθεια της  Αποκάλυψης.                                                                                                                            Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, συμμαθητής  του Μεγάλου Βασιλείου, τιμήθηκε από την Εκκλησία με το προσωνύμιο του θεολόγου και όχι άδικα. Κατήχησε ,δίδαξε  και εκφώνησε τους περίφημους  θεολογικούς του λόγους και θωράκισε την ορθοδοξία απέναντι στις αιρέσεις. Πρώτος αυτός ονόμασε το  Άγιο Πνεύμα  ομοούσιο  με τον Πατέρα και τον Υιό και εισήγαγε τον  όρο εκπόρευση  στο Σύμβολο της Πίστεως, το γνωστό μας Πιστεύω. Χρησιμοποίησε με τον καλύτερο τρόπο τις λέξεις και τις έννοιες της πλούσιας ελληνικής γλώσσας και φιλοσοφίας,  προσφέροντας στη φαρέτρα της  Εκκλησίας πολύ δυνατά όπλα.                                                                                                                                                                                                          O  τρίτος  των  μεγάλων ιεραρχών που τιμούμε σήμερα,  ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ολοκλήρωσε τις σπουδές του μέσα στο περιβάλλον της γενέτειρας του ,της Αντιόχειας, σπουδαίου  κέντρου του Ελληνισμού την εποχή εκείνη .Ο  Ιωάννης διακρίθηκε ως ιεροκήρυκας   λόγω της  σπάνιας  ρητορικής  χάρης, της  δύναμης του θεολογικού του λόγου αλλά και των  μηνυμάτων του υπέρ των φτωχών και καταπιεσμένων της εποχής  του και γι΄αυτό έλαβε το  προσωνύμιο  Χρυσόστομος. Τα λόγια όμως, όταν δεν γίνονται πράξη, δεν έχουν καμιά αξία και κυρίως όταν λέγονται από έναν επίσκοπο, όπως ήταν ο Ιωάννης. Το 397 χειροτονήθηκε επίσκοπος Κωνσταντινούπολης και κατά τη διάρκεια της θητείας του καταδίωξε  όσους θησαύριζαν από την  ιεροσύνη  και μετέβαλε την αρχιεπισκοπή σε φιλανθρωπικό κέντρο. Έφτασε  μάλιστα στο σημείο να πουλήσει τους εκκλησιαστικούς  θησαυρούς  και τα ακριβά αντικείμενα της αρχιεπισκοπής και να μοιράσει τα χρήματα στους φτωχούς .Κατά τη  διάρκεια της θητείας  του επτά χιλιάδες άνθρωποι τρέφονταν από τα συσσίτια που είχε οργανώσει. Πίστευε  ότι θεμέλιο του κοινωνικού βίου είναι η φιλανθρωπία και ρίζα όλων των κακών η πλεονεξία και το πάθος για πλουτισμό. Τα αγαθά ,έλεγε, προέρχονται από το Θεό και ανήκουν σε όλη την ανθρωπότητα χωρίς διακρίσεις, ενώ χρέος των πλουσίων είναι η σωστή  διαχείριση  τους.    Η δουλεία πάσης μορφής  είναι προϊόν αμαρτίας. Ο μεγάλος αυτός  Πατέρας της Εκκλησίας μας  κουρασμένος από τις πολλές κακουχίες και βαριά άρρωστος πέθανε στις 14 Σεπτεμβρίου του 407.Μέχρι σήμερα  παραμένουν αναλλοίωτα μέλη του σώματος του που φυλάσσονται στη  ιερά μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους.                                                                         Στην εποχή που έζησαν και έδρασαν οι τρεις ιεράρχες τα προβλήματα περίσσευαν και ένα από τα σημαντικότερα τότε, όπως και σήμερα, ήταν  οι συγκρούσεις και οι πόλεμοι. Οι Τρεις Ιεράρχες δεν διστάζουν να μιλήσουν ανοιχτά και να καταγγείλουν τους υπεύθυνους των συγκρούσεων και των πολέμων. Για τον Χρυσόστομο, η πλεονεξία των πλουσίων, που έχει σαν συνέπεια την ανισοκατανομή των αγαθών, είναι η αιτία των κοινωνικών συγκρούσεων. Δεν είναι του Θεού «η γη και το πλήρωμα αυτής»; (Ψαλμ. κγ’, 1). Αν λοιπόν όσα έχουμε ανήκουν στο Θεό, που είναι ο ίδιος για όλους μας, άρα ανήκουν και στους συνανθρώπους μας.  «Κοίταξε, σε παρακαλώ, το σχέδιο του Θεού. Έφτιαξε πολλά πράγματα κοινά, για να φιλοτιμηθεί το γένος των ανθρώπων βλέποντάς τα. Έτσι, τον αέρα, τον ήλιο, το νερό, τη γη, τον ουρανό, τη θάλασσα, το φως, τ’αστέρια, τα έδωσε να τα χαίρονται όλοι το ίδιο, σαν αδέλφια. Τα ίδια μάτια έδωσε σε όλους, το ίδιο σώμα, την ίδια ψυχή, όλα όμοια είναι φτιαγμένα... Πρόσεξε λοιπόν, ότι οι άνθρωποι δεν μαλώνουν για τα κοινά πράγματα, αλλ’ αντίθετα ζουν ειρηνικά. Όταν, όμως, κάποιος επιχειρήσει ν’ αρπάξει κάτι και να το κάνει δικό του, αρχίζει ο τσακωμός, σαν και η ίδια η φύση να αγανακτεί. Γιατί, ενώ ο Θεός με κάθε τρόπο μας αδελφώνει, εμείς, εν τούτοις, τσακωνόμαστε και χωριζόμαστε και αρπάζουμε για ιδιοκτησία και λέμε “το δικό μου” και “το δικό σου”, αυτές τις ψυχρές λέξεις. Έτσι ξεσπούν οι πόλεμοι, έτσι γεννιέται η αδικία στους ανθρώπους...» (Ομιλία 12 στην προς Τιμόθεον Α’).Ο Μ. Βασίλειος θεωρεί απαράδεκτο τα αγαθά της ειρήνης να τα χαίρονται ελάχιστοι άνθρωποι, ενώ χιλιάδες να αποκλείονται από αυτά . Σε άλλο σημείο, ο ίδιος ρωτάει: «Μέχρι πότε θα υπάρχει πλούτος, που είναι η αφορμή του πολέμου: Οι εξοπλισμοί γίνονται για την απόκτηση του πλούτου» .Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, συμπληρώνοντας τον προβληματισμό του Μ. Βασιλείου λέει: «Μητέρα των πολέμων είναι η πλεονεξία, οι πόλεμοι με τη σειρά τους γεννούν την υψηλή φορολογία, που είναι η αυστηρότερη καταδίκη των πολιτών». Για τον Χρυσόστομο, αιτία της καταστροφής της ειρήνης και της ενότητας των πιστών, είναι «ο έρωτας για τα χρήματα, την εξουσία και τη δόξα». «Τίποτε δεν συμβάλλει τόσο πολύ σε μάχη και σε πόλεμο, όσο ο έρωτας για τα παρόντα, όσο δηλαδή η επιθυμία για δόξα, χρήματα ή για καλοπέραση» .Προϋπόθεση για την επικράτηση της ειρήνης στις σχέσεις ανθρώπων και λαών, είναι η αγάπη, όχι σαν θεωρητικολογία, αλλά σαν στάση ζωής. Η έλλειψη της αγάπης οδηγεί στην κοινωνική αδικία, που έχει ως συνέπειά της την αναστάτωση. «Εάν όλοι αγαπούσαν ο ένας τον άλλον αμοιβαία, σε τίποτα πλέον δεν θα μπορούσε κανείς να αδικήσει, τουναντίον, μάλιστα, και οι φόνοι, και οι μάχες ,και οι πόλεμοι, και οι επαναστάσεις, και οι αρπαγές, και οι πλεονεξίες, και όλα τα κακά θα παραμερίζονταν, ώστε να φθάναμε στο σημείο να αγνοούμε ακόμα και ονομαστικά την κακία» (Ι. Χρυσόστομος) .Οι Τρεις Ιεράρχες δεν κάνουν «ειρηνολογία», δεν ζητούν από τους πιστούς απλά να επιδιώξουν μια ειρήνευση εξωτερική, τυπική, ο στόχος τους δεν είναι η «ειρηνική συνύπαρξη» χωρίς περιερχόμενο. Η ειρήνη, αν μείνει μόνο στα λόγια, λέει ο Μ Βασίλειος, καταντάει κοροϊδία. Υπογραμμίζουν πως η ειρήνη συμπορεύεται με τη δικαιοσύνη και την αγάπη. Ξεκαθαρίζουν στα κείμενά τους, ότι μιλούν για την αληθινή ειρήνη, αυτή που ενώνει πραγματικά τους ανθρώπους μεταξύ τους και με Θεό. Ο Χριστιανός οφείλει να συγκρούεται με τους «τυράννους» που «νοσούν στη πίστη» (Γρηγόριος Θεολόγος) και όχι να έρχεται σε συμφωνία μαζί τους, χάριν του συμφέροντος. Σκοπός του Χριστιανού, βέβαια, είναι να ειρηνεύει με όλους, όταν αυτό είναι δυνατόν. «Διότι μερικές φορές δεν είναι δυνατόν. Όπως, π.χ., όταν η υπόθεση αφορά την πίστη στο Θεό, ή όταν ο αγώνας γίνεται γι’αυτούς που αδικούνται. Αν δεις κάπου να κακοποιείται η πίστη, τότε μην προτιμήσεις την ομόνοια από την αλήθεια, αλλά στάσου αντιμέτωπος στο κακό με γενναιότητα, μέχρι θανάτου» (Χρυσόστομος). Η χριστιανική πίστη δεν μπορεί να ταυτιστεί και να συμβαδίσει με την «ειρήνη» των εκμεταλλευτών και των ασεβών, γιατί ακριβώς αυτή δεν είναι πραγματική ειρήνη. Είναι «ειρήνη» των λίγων, και όχι όλων των παιδιών του Θεού. Για τον άγιο Γρηγοριο «είναι προτιμότερος ο αξιέπαινος πόλεμος από την ειρήνη που μας χωρίζει από τον Θεό» .Και στην περίπτωση όμως αυτή, κατά τους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας, ο πιστός οφείλει να κάνει διάκριση μεταξύ προσώπων και αντιλήψεων. Να πολεμά δηλαδή και να συγκρούεται με καταστάσεις, αλλά όχι να μισεί και να αποστρέφεται ανθρώπους, όποια και αν είναι η πίστη τους.  Να συγκρούεται με αντιλήψεις και ιδέες και όχι να αφαιρεί ανθρώπινες ζωές στο όνομα ενός θεού κομμένου και ραμμένου στα μέτρα του φανατισμού και της μισαλλοδοξίας.  Να μη μετατρέπει, δηλαδή, ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, την ψυχή του σε πεδίο μιας μάχης χωρίς νικητές.

 Τέλος, πρέπει να τονισθεί ότι για να επιτευχθεί η εξωτερική ειρήνη, ο άνθρωπος πρέπει προηγούμενα να έχει πετύχει την ειρήνευση του εσωτερικού του κόσμου. Για τους Τρεις Ιεράρχες, είναι ανώφελο κάποιος να αγωνίζεται να ειρηνεύσει τους άλλους, ενώ δεν έχει κατορθώσει να πετύχει την εσωτερική γαλήνη και ηρεμία. Μόνο κατορθώνοντας την εσωτερική ειρήνη ο Χριστιανός, γίνεται πραγματικά «ειρηνοποιός» δηλαδή, «Υιός Θεού». Μόνο τότε, οι όποιοι αγώνες του για την ειρήνη του κόσμου θα έχουν ευεργετικά αποτελέσματα για τους άλλους. Μόνο τότε, το όραμα του προφήτη Μιχαία  θα αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα. «Θα κάνουν τα σπαθιά τους άροτρα και τα δόρατά τους δρεπάνια. Κανένα έθνος δεν θα ξανασηκώσει   πάλι το σπαθί του εναντίον άλλου έθνους, ούτε θα ξαναμάθουν πια να  πολεμούν» ( Προφήτης Μιχαίας δ’ 3).                                                                                                                                                                          Κλείνοντας την αναφορά μας στο έργο και την προσφορά των τριών ιεραρχών θα ήταν άδικο να μην πούμε και δυο λόγια παραπάνω για την πιο οικεία και συνάμα πιο άγνωστη μορφή, την μορφή του  Μεγάλου και Αγίου Βασιλείου που γεννήθηκε  το 330 και πέθανε το 379. Έζησε δηλαδή  περίπου πενήντα  χρόνια  γεμάτα από αγώνες ,στερήσεις και προσφορά προς τον άνθρωπο  και ο θάνατος τον βρήκε καταπονημένο και αδύναμο και σίγουρα όχι  παχουλό και χαρούμενο  γέροντα, δημιούργημα της σύγχρονης καταναλωτικής  κοινωνίας που ζει και κινείται στους ρυθμούς της αγοράς.                                                                                                                                                                                                                                                      O   Bασίλειος   καταγόταν από μια πλούσια  και  πιστή  οικογένεια. Γεννήθηκε στην  Καισάρεια της Καππαδοκίας  όπου άρχισε τις σπουδές του και τις συνέχισε στην Αθήνα, στην πόλη  που γνωρίστηκε με τον Γρηγόριο τον Θεολόγο. Η γνωριμία αυτή  έπαιξε καθοριστικό ρόλο και για  την πορεία τους στα γράμματα και την πίστη. Καρπός της συνεργασίας τους υπήρξε και η σύνταξη  της Φιλοκαλίας, ενός  σπουδαίου έργου που στηρίζει τον αγώνα για πνευματική τελείωση  των πιστών. Γύρω  στα έτη 326-324 ο Βασίλειος  χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και ανέλαβε δράση για την επίλυση των  πολλών προβλημάτων της  περιοχής του.                                                                             Ο μεγάλος  καημός  του ήταν η συνεννόηση μεταξύ των χριστιανών και η  φροντίδα των ανθρώπων που είχαν ανάγκη , χωρίς να κάνει διακρίσεις  στο χρώμα, τη φυλή ή  τη θρησκεία,  βλέποντας στα πρόσωπα τους την εικόνα του ίδιου του Θεού.                                                                                                                                    Όσο σημαντικό υπήρξε το κοινωνικό του έργο, εξίσου  σημαντική ήταν και  η προσφορά του  στο διάλογο για  τη συμπόρευση  χριστιανικής πίστης  με την ελληνική παιδεία. Η  προσοχή του  ήταν  στραμμένη στη προσεκτική μελέτη  της κλασικής παιδείας. Δεν  πρέπει ,έλεγε, τους αρχαίους σοφούς να τους ακολουθούμε εκεί όπου μας πάνε, έχοντας παραδώσει  το πηδάλιο του μυαλού μας  σε αυτούς ,όπως ακριβώς γίνεται στα καράβια .Επιβάλλεται,  θα τονίσει,  να γίνεται  έλεγχος  της πνευματικής  μας τροφής  όπως  κάνουμε και με τις τροφές που τρώμε. Είναι   ντροπή ,θα πει, να προσέχουμε τι τρώμε  και να αδιαφορούμε για  τις βλαβερές πνευματικές  τροφές .Δεν χρειάζεται  νομίζω να τονίσουμε πόσο επίκαιρες είναι  οι  συμβουλές του  Βασιλείου για το  σημερινό  άνθρωπο αλλά  κυρίως  για τους  νέους  ανθρώπους.              Η  εποχή  μας ,εποχή  της πληροφόρησης και της,  χωρίς όρια, επικοινωνίας, είναι γεμάτη προκλήσεις  και προσκλήσεις  για το νέο  άνθρωπο. Τα  μέσα  ενημέρωσης, ο  έντυπος και ηλεκτρονικός τύπος, αλλά  κυρίως  το διαδίκτυο με την  τεράστια  δυναμική του , προσφέρουν ιδέες ,πρότυπα  και  τρόπους   συμπεριφοράς  σε   ασύλληπτη ποσότητα και ταχύτητα. Το  ερώτημα  είναι  με ποιο τρόπο  θα μπορέσουν οι σημερινοί νέοι  να  αντιμετωπίσουν , να αξιολογήσουν  και να διαχειριστούν όλες αυτές τις προκλήσεις. Ο Μέγας  Βασίλειος, αν ζούσε  σήμερα θα έδινε τις  ίδιες συμβουλές που έδωσε  και στους  νέους της  εποχής του, πριν  δεκάξι αιώνες: τα σοφά  έντομα έλεγε ούτε  σε όλα τα  άνθη πηγαίνουν  ούτε   ό,τι  βρουν  το παίρνουν, αλλά  επιλέγουν  αυτό που τους είναι χρήσιμο  και το υπόλοιπο το αφήνουν.   Ας προφυλάξουμε και εμείς  τον   εαυτό μας  από κάθε τι  που με τόση ευκολία και με δελεαστικό περιτύλιγμα  μας προσφέρεται .                                   Σήμερα, περισσότερο  ίσως από κάθε  άλλη εποχή, είναι καλό να μελετήσουμε  τα κείμενα των   τριών  αυτών πατέρων της Εκκλησίας μας  και να διδαχθούμε από τα μηνύματα τους.                                               Η σύγχρονη πραγματικότητα  μας έχει κουράσει με τη βία, την εγκληματικότητα, την παραπληροφόρηση    και τους κάθε είδους  σωτήρες της. Η ελληνική παιδεία  και η χριστιανική πίστη,  έτσι  όπως αυτή εκφράστηκε  μέσα από τη ζωή και το  έργο των τριών  ιεραρχών,  αποτελεί  πυξίδα για το μέλλον. Κανένα  πρότυπο που προβάλλεται   από τους αυτόκλητους σωτήρες  της εποχής  μας δεν μπορεί να συγκριθεί με το πρότυπο που επιλέγει   και προβάλλει ο Μέγας Βασίλειος, αυτό του γιου του λιθοξόου  Σωφρονίσκου  και  της  μαίας  Φαιναραίτης ,του  γνωστού μας Σωκράτη. Ένας  μεθυσμένος, αναφέρει   ο  Βασίλειος, γρονθοκόπησε εντελώς  αναίτια  στο πρόσωπο  τον  Σωκράτη  με αποτέλεσμα  να παραμορφωθεί το πρόσωπο  του από το πρήξιμο. Πως  αντέδρασε ο  Σωκράτης; Σίγουρα όχι  όπως θα αντιδρούσαμε   εμείς  αλλά   με το να γράψει στο πρόσωπο του  το  όνομα  αυτού  που  τον  γρονθοκόπησε ,όπως κάνουν οι καλλιτέχνες  μόλις τελειώσουν  το  έργο τους. Μια τέτοια στάση ζωής  έρχεται  να χτυπήσει  τη βία  όχι με τη   βία  αλλά  με τα πνευματικά  όπλα ενός  ανώτερου  πολιτισμού, του  ελληνικού, ο οποίος  όταν  συναντά τον λόγο της  Αποκάλυψης, ολοκληρώνεται και χτίζει κοινωνίες και πρόσωπα με  αρχές  και αξίες σαν αυτές που υπηρέτησαν μέχρι το τέλος της ζωής τους  οι πατέρες που σήμερα τιμούμε.

Δ.ΚΑΪΜΑΣΙΔΗΣ                                                                     ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015